De boon, zo leren we van Wikipedia, is het eetbare zaad van een peulvrucht. Soms eten we de hele peul zoals van de sperzieboon of snijboon, soms alleen de boon en een enkel keertje, zoals bij de lupineboontjes, alleen de kern. De echte boon is niervormig of langwerpig, de ronde zaden noemen we erwten. Kapucijners heten ook wel grauwe erwten en dan zijn er ook nog linzen die eenmaal gedroogd niet eerst hoeven te weken. Kortom voor de puristen onder het kookvolkje een hele kluif.
In deze koophulp ga ik iets vertellen over bonen, erwten en andere peulvruchten. Natuurlijk met een vertaallijst zodat jij ze ook in Portugal makkelijk in het schap kunt vinden.
Laten we eens beginnen met de boterboon. Deze naam gebruiken we in Nederland en België voor de grote witte limaboon (ook wel reuzenboon) of voor een gele soort sperzieboon. In Portugal is de feijão manteiga een ovale goudbruine boon. De limaboon heet feijão de lima en de gele sperzieboon ben ik hier nog niet tegengekomen.
Dat laatste geldt ook voor de kapucijners, die eigenlijk geen bonen maar een erwten zijn, de jonge variant genaamd veldertjes en de romige witte boontjes, die in Frankrijk zo populair zijn, de flageoletten. Zelfs in de ruim gesorteerde Franse supermarkten ben ik deze lekkere peulvruchten niet tegengekomen. Sperziebonen (feijão verde redondo) zijn schaars, maar vaak wel diepgevroren te koop.
Dan de tuinbonen, (favas). Wij eten die het liefst jong. We halen de frisgroene, zachte, licht bittere bonen uit hun enorme harige peulen in het voorjaar en het begin van de zomer. Een luxe product eigenlijk. Een beetje zoals speenvarken, kalfs- en lamsvlees. Je eet de boon voor deze volgroeit is. In het najaar, als de peulen tot volle wasdom zijn gekomen, leveren ze voedzame bonen van wel 4 tot 5 cm groot op. Deze bonen worden gedroogd of vers gegeten. De smaak is totaal anders dan die van de jonge tuinbonen. Het gerecht favas à portuguesa combineert deze enorme bonen met allerlei soorten worst en varkensvlees. Beslist een voedzame maaltijd.
Wanneer je in Portugal op een terrasje een glas wijn of bier bestelt, krijg je er soms een schaaltje gele boontjes bij geserveerd. Dit zijn tremoços, lupineboontjes. Ze worden geweekt en gekookt en daarna nog een dag of drie, vier gespoeld. Omdat het de bedoeling is dat je alleen de inhoud eet, pak je het boontje beet, met het ‘kontje’ naar boven, tussen duim en wijsvinger. Je bijt voorzichtig met je voortanden een stukje van de schil en drukt vervolgens de twee kernen in je mond. Het schilletje gooi je weg.
Taugé is in Portugal niet erg populair. Je vindt de ontkiemde plantjes zelden vers te koop. Gelukkig kun je heel eenvoudig, in zeven dagen tijd, zelf taugé kweken van de mung boontjes die ook in Portugal te koop zijn als feijão mungo of feijão da china. Onderstaande (Engelstalige video) laat precies zien hoe.
Twee soorten bonen die wij in Nederland of België niet kennen komen uit de Afrikaanse keuken. De ronde kleine bruinachtige boon uit de Mozambique (feijão congo) en de witte, ronde boon uit Kaap Verdië (feijão pedra). De bonenschotels (feijãodas) van deze bonen worden ook traditioneel gemaakt met allerlei soorten worst en varkensvlees.
| bruine boon | feijão manteiga |
| cariocaboon (brazilië) | feijão carioca |
| doperwten | ervilhas |
| kidneyboon (rode boon) | feijão encarnado (vermelho) |
| kievietsboon (pintoboon) | feijão catarino |
| kikkererwten | grão-de-bico |
| limaboon | feijão de lima |
| linzen | lentilhas |
| lupinebonen | tremosos |
| mungboon | feijão da china (feijão mungo) |
| peultjes (snow peas) | ervilhas de vagem (ervilhas tortas) |
| pronkboon (roomse boon) | feijão feijoca (feijão da Espanha) |
| rode boon (kidneyboon) | feijão vermelho (encarnado) |
| snijbonen | feijão verde |
| sperziebonen | feijão verde redondo |
| tuinbonen | favas |
| witte boon | feijão branco |
| zwarte boon | feijão preto |
| zwarte ogenboon | feijão frade |
Meer KOOPHULP zien? Klik op deze link voor een volledig overzicht.
